Người Đàn Bà Trên Cầu Thang (Bernhard Schlink) – Những Bước Chân Lầm Lạc

“Một cô gái bước xuống thang. Chân phải cô đặt lên bậc dưới, chân trái còn chưa rời bậc trên nhưng đã dợm vào bước tiếp theo”. Bước chân ấy lửng lơ như một khả năng, một khả năng hạnh phúc, một khả năng lầm lạc, một khả năng bắt đầu và cả một khả năng để kết thúc. Tất cả.

Đây là câu chuyện về những bước chân lầm lạc của con người, về ba người đàn ông: họa sĩ nổi tiếng, luật sư và tài phiệt, xoay quanh một người đàn bà và một bức tranh. Cái bước chân treo lơ lửng ấy như có buộc một sợi dây trói vào quanh ba người đàn ông, để rồi khi họ càng đi xa, họ cố kéo nàng đi theo với những quyết định của mình, thì cái vòng dây ở cổ chân nàng càng thít chặt, nó bót nghẹt nàng. Nàng đã cố chạy trốn khỏi vòng tay những người đàn ông chỉ mong có được nàng bằng quyền lực và cũng sẵn sàng đổi chác nàng. Nàng đáng thương biết bao nhưng những kẻ quanh nàng cũng chẳng khá hơn. Họ cố gắng kiểm soát bước chân kẻ khác mà quên đi bước chân của chính mình cũng đang lầm lạc, sa ngã vào những quyết định khiến đời họ trở thành nơi ngục tù. Ngục tù bởi kí ức về những lần phản bội và bị phản bội, bị giam cầm bởi cảm giác hối tiếc lẫn hối hận. Nó như một vết xước quanh đời họ mà do sự cố chấp, họ càng cố khoét sâu chứ không để cho thời gian khiến nó lành lặn.

Ở một bờ Vịnh Úc, họ một lần nữa hội tụ nhau vì bức tranh đang ở phòng tranh Sidney. Tất cả kí ức lần lượt  bỗng ùa về, dạt dào yêu thương mà cũng đầy căm phẫn, trên những cái đầu đã bạc. Câu chuyện mang một nét buồn u hoài, lúc đầu man mác, sau thì nhói đau bởi sự nghiệt ngã của thời gian. Qua giọng kể trầm tĩnh của nhân vật luật sư, mọi thứ như một cuộn phim quay chậm, con người thấy mình bị thử thách bởi lịch sử. Anh ngồi uống rượu và ngẫm về quá vãng, anh biết rằng: “Mọi chuyện tương lai sẽ có ai đó có thể thế chỗ tôi. Chỉ không ai có thể thế chỗ tôi ở những chuyện trong quá khứ mà thôi”. Lỗi lầm đã phạm phải, anh mong một lần tìm về để chất vấn, để làm dịu vết thương trong lòng mình, nhưng lại làm nó tấy lên và anh tìm cách sửa chữa. Hai người đàn ông còn lại đến vì giá trị của bức tranh, song họ cũng mang câu chuyện cũ để chất vấn, để tra hỏi, để mong một câu trả lời thỏa đáng. Tại sao quá khứ luôn là cái đuôi đeo đẳng mãi trong tâm trí con người, họ không mong muốn hòa giải mà muốn xới tung nó lên cốt chỉ để thỏa mãn trí tò mò và niềm kiêu hãnh.

Nhưng  qui lại chung tất cả, ba người đàn ông nàng yêu đều yêu nàng và có những điểm tương đồng, dẫu biểu hiện mỗi người mỗi khác. Đó là những con người luôn ngập tràn thanh xuân trong mình, nàng nhớ mãi chàng họa sĩ bồng bột năm xưa, nàng nhớ người chồng là nhà tài phiệt Gundlach đã làm đủ chiêu trò để có được nàng, nàng nhớ chàng luật sư vì mình mà mạo hiểm đánh đổi tất cả. Họ là những con người dấn thân để sống trên những bậc cầu thang khó nhằn của đời mình, nhưng họ đã quyết định tiến lên phía trước, dẫu để mắc những sai lầm. Sau bao nhiêu năm, họ vẫn còn trẻ bởi “Trẻ là phải có cảm giác rằng tất cả những thất bại, những gì ta bỏ lỡ, những điều xấu xa ta làm tất cả rồi sẽ có thể tốt trở lại”.

Họ trở lại nhưng vẫn như những đứa trẻ dưới ánh nhìn độ lượng như người mẹ của nàng Irene. Bởi họ vẫn xốc nổi, vẫn cáu gắt như xưa, vẫn mải mê với địa vị, chơi đùa với phù phiếm mà quên mất rằng số phận đang chơi trò giễu cợt. Họ không ý thức rằng họ đang rất gần với cái dốc bên kia của cuộc đời. Chỉ có nàng hiểu điều đó mà thôi. Vì bệnh của nàng ngày một trở nặng. Trong những ngày cuối đời, nàng mới tìm được tình yêu đích thực của mình. Lại một lần nữa, họ ngồi bên nhau, tua lại những câu chuyện xưa và giả sử mọi thứ sẽ như thế nào nếu họ chọn cách ở bên nhau. Sức mạnh của tình yêu cùng sự cứu rỗi của nó dẫu ở cái kết quá muộn màng, song vẫn vô cùng đẹp đẽ.

Suốt quyển tiểu thuyết này là câu chuyện về khả năng: được mở đầu bằng biểu tượng của bước chân treo lơ lửng giữa hai nấc thang. Chỉ một quyết định xê dịch thì cuộc đời chúng ta sẽ khác đi đến mức nào. Nhưng thời gian trôi, thanh xuân đã qua, bước chân ta đã lầm lạc. Ta sẽ chẳng thay đổi được gì trước vòng quay của lịch sử, rồi ta sẽ bị nghiền nát. Nhưng tình yêu có lẽ là bậc thang cuối cùng mà ta cần phải có trước khi đặt chân vào cái chết.

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.